Amerika’da Enfeksiyöz Bronşitis

2006 için güncelleme

Aşağıdaki bilgiler Dr. Mark Jackwood tarafından sağlanmıştır.

Kanatlı Enfeksiyöz Bronşitis’i Amerika’da kanatlı endüstrisine her yıl milyonlarca dolara mal olmaktadır. Üyle ki Amerika Kanatlı Patologları derneği (AAAP) bu hastalığı ticari tavukçuluk için bir numaralı araştırma önceliği olan hastalık olarak bildirmektedir. Enfeksiyöz Bronşitis hastalığı tavukların oldukça bulaşıcı olan ve, birbirlerine karşı çapraz koruma sağlamayan çok çeşitli virüs tipleri tarafından oluşturulması nedeni ile kontrolü son derece zor olan bir üst solunum yolu enfeksiyonudur. Canlı Enfeksiyöz Bronşitis virüsü (IBV)’nün farklı türleri virüsün çok sayıda serotipini ve konakçıya adaptasyon ve replikasyon esnasında mutasyonlar ve rekombinasyonlar sonucu oluşan varyantlarını içerir.

Hastalığın kontrolü için en iyi strateji modifiye IBV aşılarının kullanımıdır. Fakat doğru aşının seçimi sahada sürekli dolaşan farklı virüs tiplerinin sürekli gözetimi (monitoring) sonucu elde edilen bilgilere bağlıdır. Kısa bir süre önce Amerika’da 1994 Temmuz’undan 2004 Aralık’ına kadar ki dönemde toparlanan 11 yıllık IBV izolasyon sonuçlarını yayınladık (Avian Dis. 49:614-618, 2005). Bu çalışmada toplam 1511 IBV izolatını inceledik ve beklediğimiz şekilde virüsün sürekli geliştiğini ve salgınlar oluşturduğunu bulduk.

Bu çalışmadan çıkan sonuçlar her yıl Arkansas benzeri (Ark-like) izolatların ortaya çıkmaya devam ettiğini göstermiştir. 2005 ve 2006 arasında yeni topladığımız veriler de bu gözlem ile uyumludur. Arkansas benzeri virüsler broilerler ve yumurtacılarda problem oluşturmaya devam etmektedir. Fakat, bu güne kadar identifiye edilen Arkansas benzeri virüslere karşı Arkansas tipi aşılar ile yapılan tam ve güvenli bir aşılamanın koruma oluşturduğu izlenmiştir. Ayrıca Arkansas-DPI suşunun sahada en çok identifiye edilen veya hala identifiye edilmeye devam eden IBV tipi olduğunu saptadık. Bu Ark-DPI izolatlarının saha virüsü mü yoksa aşı virüsü mü olduğu tam olarak açık değildir. Amerikada çoğunlukla kullanılan aşı tipi virüsler Ark-DPI, Conn, DE072 ve Mass’dır. Bu aşı tipi virüsler yeni aşılanmış kanatlılardan kolaylıkla izole edilebildiklerinden dolayı, neden sadece Ark-DPI tipi virüslerin izole edildiği tam olarak açıklık kazanmamıştır. Bu soruyu cevaplamak ve Amerika daki yüksek oranda Ark-DPI izolatlarının saptanmasına bir açıklama sağlamak için yapılan çalışmalar devam etmektedir.

1989’da şiddetli ve çok yaygın olan bir salgının sebebi olarak bir varyant suş identifiye edilmiş ve GA98 olarak tanımlanmıştır. Bu virüsün moleküler ve serotipik özellikleri virüsün IBV’nin Delaware suşu ile ilişkili olduğunu göstermiştir. Yine de günümüzde kullandığımız aşılar bu yeni varyant virüse karşı yeterli bir koruma oluşturamamaktadır ve bu nedenle yeni bir aşı olan MILDVAC-GA-98 geliştirilmiş ve son dönemde Intervet, Inc. tarafından piyasaya sunulmuştur. Ek bir avantaj olarak, MILDVAC-GA-98’nin Delaware tipi suşlara karşı da iyi bir korunma oluşturduğu saptanmıştır. Günümüzde bu yıkıcı IBV suşunun kontrolü için gerekli araçlara ilk kez sahip bulunmaktayız.

Laboratuvarlarımızda yaptığımız yeni çalışmalar, yeni varyant suşların ortaya çıkmaya devam ettiğini ve Kaliforniya tavuklarında hastalıklar oluşturduğunu göstermektedir. 2004-2005 yılları arasında CA99 varyant virüsünün (1999 yılında izole edilmiştir) yanı sıra 4 farklı ve yeni moleküler ve serotipik grup oluşturan 3 yeni varyant suş izole edilmiştir. Günümüzde bu virüsler yalnızca Kaliforniya’da yeni olarak izole edilmiştir ancak ne yazık ki bu yeni varyant virüslere karşı elimizdeki herhangi bir aşı koruma sağlamamaktadır.

Varyant IBV tipleri sürekli sahada dolanmaktadır ve periyodik olarak bu varyant tiplerle ilişkili salgın hastalıklar oluşmaktadır. IBV tiplerinin sürekli olarak gözetimi (monitoring) çok önemlidir çünkü bu, bize insidans ve dağılımdaki değişikliklerin takip edebilmesini ve problem oluşturan yeni varyant virüslerin kontrol edilebilme olanağını sağlar.